ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΚΟΜΙΣΙΟΝ ΓΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΩΝ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

Απάντηση του Επιτρόπου Περιβάλλοντος σε ερώτηση του Μιχ. Τρεμόπουλου

Πληροφορίες και εξηγήσεις από τις βουλγαρικές αρχές θα ζητήσει η Κομισιόν για τη ρύπανση της λεκάνης απορροής του Έβρου στη Βουλγαρία και ιδιαίτερα των παραποτάμων Chepelarska, Topolnitsa και Medetska, στα πλαίσια της εφαρμογής της οδηγίας πλαίσιο για τα νερά, και ενδεχομένως να προβεί σε λήψη μέτρων.

Αυτό αναφέρει σε απάντησή του ο νέος Επίτροπος Περιβάλλοντος κ. Potočnik προς τον ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων Μιχάλη Τρεμόπουλο, που είχε καταθέσει στο ευρωκοινοβούλιο γραπτές ερωτήσεις για τα θέματα αυτά. Στην απάντηση σημειώνεται ότι η Επιτροπή έχει υπόψη της το πρόβλημα και ότι «θα αποφασίσει κατά πόσον χρειάζεται η λήψη μέτρων, βάσει της απάντησης του βουλγαρικών αρχών». Και οι τρεις σχετικές ερωτήσεις του Μ. Τρεμόπουλου είχαν κατατεθεί μετά από αίτημα βουλγαρικών περιβαλλοντικών οργανώσεων και σε συνεργασία μαζί τους.

Σχολιάζοντας την απάντηση, ο Μ. Τρεμόπουλος δήλωσε: «Η απάντηση του Επιτρόπου Περιβάλλοντος δείχνει ότι οι εξορυκτικές δραστηριότητες στη γειτονική χώρα δεν λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και των υδάτινων αποδεκτών. Αυτό ισχύει και σε περιπτώσεις που έχει σταματήσει η εξόρυξη, αλλά συνεχίζουν να υπάρχουν επιβαρυμένες απορροές. Τα θέματα αυτά αφορούν άμεσα και την Ελλάδα, καθώς το περιβάλλον δε γνωρίζει σύνορα. Και γνωρίζουμε, βεβαίως, ότι σοβαρά ζητήματα με εξορυκτικές επιχειρήσεις και τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις αντιμετωπίζουμε και στη δική μας χώρα».

Ακολουθούν τα κείμενα των τριών ερωτήσεων και της κοινής απάντησης.
ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΩΤΗΣΗ E-0348/10
υποβολή: Michail Tremopoulos (Verts/ALE) προς την Επιτροπή
Θέμα: Ρύπανση του ποταμού Chepelarska στη Βουλγαρία από την εταιρεία Gorubso-Laki
Σύμφωνα με την περιφερειακή επιθεώρηση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Υδάτων, Plovdiv, Βουλγαρία, στις 25 Νοεμβρίου 2008 η περιεκτικότητα του ποταμού Chepelarska σε μόλυβδο ήταν 0,48mg/l, ποσοστό 9,6 φορές υψηλότερο από το επιτρεπόμενο (0,05mg/l). Νεκρά ψάρια άρχισαν να εμφανίζονται κατά μήκος της κοίτης του ποταμού. Οι κύριοι κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία μετά από τέτοιου είδους καταστροφές σχετίζονται με τη ρύπανση του εδάφους στα γόνιμα εδάφη που ενδεχομένως πλημμυρίζονται ή ποτίζονται με δηλητηριασμένο νερό και τη ρύπανση των υπόγειων υδάτων που χρησιμοποιούνται ως πόσιμο νερό.
Η αιτία της ρύπανσης ήταν ένα ρήγμα της λεκάνης συγκράτησης υπολειμμάτων της εξορυκτικής εταιρείας Gorubso-Laki. Η καταστροφή προκλήθηκε από έλλειψη επαρκών μέτρων για τη διασφάλιση της ασφάλειας των εγκαταστάσεων. Η ρύπανση πέρασε μέσω του ποταμού Chepelarska στον ποταμό Maritza,γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε διασυνοριακή ρύπανση, που θα πλήξει την Τουρκία και την Ελλάδα.
Τι είδους μέτρα εξετάζει η Επιτροπή να λάβει προκειμένου να διασφαλίσει τη συμμόρφωση της βουλγαρικής κυβέρνησης προς την κοινοτική νομοθεσία (ιδίως την οδηγία 2006/21/ΕΚ[1] σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας και την οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα 2000/60/ΕΚ[2]),ιδιαίτερα όσον αφορά την πρόληψη της ρύπανσης των ποταμών Chepelarska και Maritza, που ρέει μέσω του ποταμού Maritza στις θρακικές πεδινές εκτάσεις της Βουλγαρίας και από εκεί στην Τουρκία και στην Ελλάδα;

ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΩΤΗΣΗ E-0349/10
υποβολή: Michail Tremopoulos (Verts/ALE) προς την Επιτροπή
Θέμα: Ρύπανση του ποταμού Medetska στη Βουλγαρία
Ο ποταμός Medetska στο όρος Sredna Gora της Βουλγαρίας ρέει δίπλα από τις εγκαταστάσεις του κλειστού κρατικού ορυχείου χαλκού MOK Medet. Έχει καταγραφεί και αναφερθεί ρύπανση του ποταμού με χαλκό και μαγγάνιο που προέρχεται από το κλειστό ορυχείο. Τα εν λόγω μέταλλα θέτουν σε κίνδυνο τη βιοποικιλότητα του ποταμού και τη δημόσια υγεία.
Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις καθαρισμού ή μηχανισμοί για την επεξεργασία των μολυσμένων υδάτων του ποταμού Medetska. Υπάρχουν σχέδια για τέτοιου είδους εγκαταστάσεις εδώ και πολλά χρόνια, αλλά η κυβέρνηση της Βουλγαρίας δεν έχει παράσχει καμία χρηματοδότηση για την κατασκευή τους. Η ρύπανση μεταφέρεται μέσω των ποταμών Maritza και Topolniza στην Τουρκία και στην Ελλάδα.
Τι είδους μέτρα εξετάζει η Επιτροπή να λάβει προκειμένου να διασφαλίσει τη συμμόρφωση της βουλγαρικής κυβέρνησης προς την κοινοτική νομοθεσία (ιδίως την οδηγία 2006/21/ΕΚ[3] σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας και την οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα 2000/60/ΕΚ[4]),ιδιαίτερα όσον αφορά την πρόληψη της ρύπανσης του ποταμού Medetska, που ρέει μέσω των ποταμών Topolniza και Maritza στις θρακικές πεδινές εκτάσεις της Βουλγαρίας και από εκεί στην Τουρκία και στην Ελλάδα;

ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΩΤΗΣΗ E-0350/10
υποβολή: Michail Tremopoulos (Verts/ALE) προς την Επιτροπή
Θέμα: Ρύπανση του ποταμού Topolniza στη Βουλγαρία από την εταιρεία Chelopech Mining
Ο ποταμός Topolniza στο όρος Sredna Gora της Βουλγαρίας ρέει δίπλα από τις εγκαταστάσεις του χρυσωρυχείου Chelopech που ανήκει στην Dundee Precious Metals. Έχει καταγραφεί και αναφερθεί ρύπανση του ποταμού με νιτρώδες άζωτο και θειικά ιόντα που προέρχονται από τη λεκάνη συγκράτησης υπολειμμάτων του ορυχείου. Η ηλεκτρική αγωγιμότητα των υδάτων που φτάνουν από τη λεκάνη συγκράτησης υπολειμμάτων στον ποταμό καθώς και το εύροςpH τους είναι πολύ υψηλά. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει την ύπαρξη βαρέων μετάλλων στο νερό. Το μετάλλευμα του ορυχείου περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις αρσενικού.
Δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις καθαρισμού ή μηχανισμοί για την επεξεργασία των μολυσμένων υδάτων που απορρέουν από τη λεκάνη συγκράτησης υπολειμμάτων του ορυχείου στον ποταμό Topolniza. Υπάρχει μόνο ένα πρόστιμο ύψους 1664 βουλγάρικων λεβ τον μήνα που καταβάλλεται από την εταιρεία,και επιβάλλεται από το βουλγαρικό Υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων. Εδώ και πολύ καιρό, η εταιρεία καταβάλλει το πρόστιμο χωρίς να κάνει κάτι για να σταματήσει τη ρύπανση.
Τα μολυσμένα ύδατα περνάνε από τον ποταμό Topolniza στον ποταμό Maritza και έπειτα στην Τουρκία και στην Ελλάδα.
Τι είδους μέτρα σχεδιάζει η Επιτροπή προκειμένου να διασφαλίσει τη συμμόρφωση της βουλγαρικής κυβέρνησης προς την κοινοτική νομοθεσία (ιδίως την οδηγία 2006/21/ΕΚ[5] σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας και την οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα 2000/60/ΕΚ[6]),ιδιαίτερα όσον αφορά την πρόληψη της ρύπανσης του ποταμού Topolniza, που ρέει μέσω του ποταμού Maritza στις θρακικές πεδινές εκτάσεις της Βουλγαρίας και από εκεί στην Τουρκία και στην Ελλάδα;
E-0348/10EL, E-0349/10EL, E-0350/10EL

Απάντηση του κ. Potočnik εξ ονόματος της Επιτροπής (8.4.2010)
Η οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα 2000/60/ΕΚ (ΟΠΥ)[7] θεσπίζει κατά κανόνα την υποχρέωση επίτευξης καλής οικολογικής και χημικής κατάστασης για τα επιφανειακά ύδατα μέχρι το 2015. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη οφείλουν να καταρτίζουν σχέδιο διαχείρισης των υδάτων λεκάνης απορροής ποταμού για κάθε λεκάνη απορροής στην επικράτειά τους.
Το σχετικό σχέδιο έπρεπε να έχει εγκριθεί το αργότερο στις 22 Δεκεμβρίου 2009 και να περιλαμβάνει αποτελέσματα παρακολούθησης, όλες τις ανθρωπογενείς πηγές ρύπανσης και όλα τα μέτρα, ιδιαίτερα εκείνα που αφορούν τον έλεγχο της ρύπανσης από σημαντικούς ρύπους, προκειμένου να επιτευχθούν οι περιβαλλοντικοί στόχοι της ΟΠΥ. Σύμφωνα με το άρθρο 15 της ΟΠΥ, τα κράτη μέλη οφείλουν να υποβάλουν στην Επιτροπή τα σχέδια διαχείρισης των υδάτων λεκανών απορροής εντός τριών μηνών από τη δημοσίευσή τους, δηλαδή μέχρι τις 22.3.2010.
Η Επιτροπή γνωρίζει τα προβλήματα ρύπανσης της περιοχής λεκάνης απορροής ποταμού του ανατολικού Αιγαίου στην οποία ανήκουν οι ποταμοί Chepelarska, Topolnitsa και Medetska. Ωστόσο, σύμφωνα με την προβλεπόμενη στο άρθρο 14 παράγραφος 1 στοιχείο β) έκθεση για τα σημαντικά ζητήματα που ορίζουν οι βουλγαρικές αρχές στο πλαίσιο της διαχείρισης της περιοχής λεκάνης απορροής ποταμού του ανατολικού Αιγαίου, (οι εν λόγω ποταμοί χαρακτηρίζονται ως "ενδεχομένως σε κίνδυνο") να μην πετύχουν τους στόχους της ΟΠΥ. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι τα διαθέσιμα δεδομένα δεν ήταν αρκετά ώστε να επιτρέψουν στις βουλγαρικές αρχές να συναγάγουν συμπεράσματα και ότι χρειάζονται περαιτέρω έρευνες.
Επιπλέον, σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, τα σχέδια διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμού δεν είχαν ακόμη δημοσιευθεί στον διαδικτυακό τόπο των αρμόδιων βουλγαρικών αρχών. Η Επιτροπή παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την εφαρμογή της ΟΠΥ προκειμένου να εξασφαλίσει ότι όλα τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας, θα εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, ιδίως όσον αφορά τα προγράμματα μέτρων κατά της χημικής ρύπανσης, την τελική έγκρισή τους και την εκ μέρους τους υποβολή εκθέσεων στην Επιτροπή. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα σχέδια και προγράμματα μέτρων προκειμένου να κρίνει υπό το πρίσμα της συμμόρφωσής τους με την οδηγία και τους περιβαλλοντικούς στόχους της, και, ενδεχομένως, να λάβει τα μέτρα που είναι αναγκαία, συμπεριλαμβανομένων των νομικών διαδικασιών επί παραβάσει.
Πέραν των απαιτήσεων της ΟΠΥ, οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας καλύπτονται από ειδική νομοθεσία - την οδηγία 2006/21/EΚ για τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας[8]. Σύμφωνα με τα άρθρα 18 παράγραφος 2, 11 παράγραφος 3 και 12 παράγραφος 6 της ως άνω οδηγίας, τα κράτη μέλη οφείλουν να διαβιβάζουν στην Επιτροπή πληροφορίες για συμβάντα "που είναι δυνατό να επηρεάσουν τη σταθερότητα της εγκατάστασης επεξεργασίας αποβλήτων καθώς και τις τυχόν αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που διαπιστώνονται μέσω των διαδικασιών ελέγχου και παρακολούθησης των εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων". Αυτό αφορά είτε τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις (άρθρο 11 παράγραφος 3) ή εγκαταστάσεις που έχουν κλείσει (άρθρο 12 παράγραφος 6).
Σύμφωνα με το άρθρο 16 παράγραφος 3 της ίδιας οδηγίας, σε περίπτωση ατυχημάτων που έχουν ελεγχόμενες αρνητικές επιπτώσεις σε άλλα κράτη μέλη, προβλέπεται διαδικασία άμεσης κοινοποίησης που αποβλέπει στην ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων του ατυχήματος. Επίσης, η οδηγία περιλαμβάνει σειρά απαιτήσεων που αποβλέπουν στη βελτίωση της ασφάλειας των εγκαταστάσεων διαχείρισης των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας και στον περιορισμό των επιπτώσεων στο περιβάλλον ακόμη και μετά τον τερματισμό των εξορυκτικών δραστηριοτήτων. Το σημείο αυτό αφορά ιδίως την κατασκευή και ασφάλεια των εγκαταστάσεων, τις πολιτικές πρόληψης ατυχημάτων, την αποτροπή της υποβάθμισης της εγκατάστασης των υδάτων (άρθρο 13) σύμφωνα με την οδηγία 2000/60/EΚ.
Με την κατάλληλη εφαρμογή, σε εθνικό επίπεδο, της οδηγίας για τα απόβλητα της εξορυκτικής βιομηχανίας - 2006/21/EΚ πρέπει να περιοριστούν οι δυνητικές επιπτώσεις των εξορυκτικών δραστηριοτήτων και να ενισχυθεί η προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος.
Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα ζητήσει πρόσθετες πληροφορίες από τις βουλγαρικές αρχές, ιδίως για την εφαρμογή της οδηγίας στις περιπτώσεις στις οποίες αναφέρεται το Αξιότιμο Μέλος του Κοινοβουλίου. Η Επιτροπή θα αποφασίσει κατά πόσον χρειάζεται η λήψη μέτρων βάσει της απάντησης του βουλγαρικών αρχών.
Ως θεματοφύλακας της συνθήκης, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να λαμβάνει όλα τα εμπίπτοντα στην αρμοδιότητά της αναγκαία μέτρα ώστε να διασφαλίσει την πλήρη και ορθή εμπράγματη εφαρμογή της οδηγίας.


[1] ΕΕ L 102 της 11.4.2006, σ. 15.
[2] ΕΕ L 327 της 22.12.2000, σ. 1.
[3] ΕΕ L 102 της 11.4.2006, σ. 15.
[4] ΕΕ L 327 της 22.12.2000, σ. 1.
[5] ΕΕ L 102 της 11.4.2006, σ. 15.
[6] ΕΕ L 327 της 22.12.2000, σ. 1.
[7] ΕΕ L 327 της 22.12.2000.
[8] ΕΕ L 102 της 11.4.2006.